Πριν κάποια χρόνια είχα κόψει τελείως, περίπου για 2 χρόνια, τη ζάχαρη. Με το “τελείως” εννοώ τίποτα απολύτως που να περιέχει ζάχαρη-είτε γλυκό, είτε αλμυρό. Είναι εκπληκτικό το πόσα εμπορικά προιόντα περιέχουν ζάχαρη, γλυκαντικά ή υποκατάστατα ενώ δεν είναι ‘γλυκά’ (π.χ. πατατάκια, κρακεράκια, σάλτσες, ψωμιά το τοστ κλπ.). Αρκεί απλά να κοιτάξεις τα συστατικά.
Αν μου έλεγες ποτέ ότι θα ζούσα χωρίς ζάχαρη, μάλλον θα γέλαγα πολύ, παρόλο που πάντα είχα μια ισορροπημένη διατροφή. Η επιλογή να κόψω τη ζάχαρη έγινε συνειδητά αλλά και ‘αναγκαστικά’, με αφορμή κάποια θέματα υγείας που αντιμετώπισα εκείνη την περίοδο. Ταυτόχρονα, ήθελα να αλλάξω πράγματα στη διατροφή μου, να πειραματιστώ και να δω κατά πόσο “μπορώ” ή “δεν μπορώ” κάτι. Αν μου φαινόταν τόσο δύσκολο να κόψω τη ζάχαρη, αυτό σήμαινε πως πράγματι δεν μπορούσα;
Πλέον, τρώω ζάχαρη σε ποσότητα και συχνότητα που επιλέγω αναλόγως με το πώς αισθάνομαι τις ανάγκες μου, και σε ποιότητα που επιλέγω πιο συνειδητά. Κυρίως σε γλυκά που φτιάχνω στο σπίτι με ζάχαρη καρύδας (συνήθως) ή γλυκά με υλικά όπως μέλι, χουρμάδες, σταφίδες, σιρόπι αγαύης κλπ., ό,τι βρίσκεις και στις συνταγές που δημοσιεύονται εδώ.
Γενικότερα, η κουβέντα περί ζάχαρης—ποιο είδος, σε πόση ποσότητα, τι ισχύει και τι όχι με τα υποκατάστατα κλπ.—είναι τεράστια. Για όλα αυτά τα θέματα, είναι πάντα καλό να συμβουλευόμαστε τους επαγγελματίες και επιστήμονες που εμπιστευόμαστε, καθώς και έγκυρες πηγές (και όχι απλά και γενικά ό,τι βρίσκουμε στο διαδίκτυο ή στα social media). Σε αυτό το ποστ, επικεντρώνομαι απλώς σε πράγματα που παρατήρησα μέσα από την επιλογή μου να ζω με -πολύ- λιγότερη ζάχαρη.
1. Αλλάζει η αντίληψη περί ‘γλυκύτητας΄
Κόβοντας τη ζάχαρη και επιστρέφοντας σε αυτήν, συνειδητοποιείς ότι η αντίληψη περί γλυκύτητας έχει αλλάξει τελείως. Μπορεί να διαπιστώσεις πως κάτι που πριν σου φαινόταν κάπως γλυκό, τώρα σε λιγώνει σε απωθητικό σημείο, ή πως το να καταναλώνεις κάποιο φρούτο ή μέλι σε ικανοποιεί και ‘κουμπώνει’ σαν μια ιδανική αίσθηση. Όταν δοκίμασα ξανά κάτι με ζάχαρη, η ‘υφή’ της γλυκύτητας, αν μπορώ να το πω έτσι, ήταν διαφορετική, καθώς και η ποσότητα ‘γλυκιάς δόσης’ που χρειαζόμουν για να ικανοποιήσω την όρεξή μου για κάτι γλυκό (μου αρκούσε πλέον πολύ λιγότερη ποσότητα).
Βέβαια, μέσα σε αυτό το διάστημα συνέβησαν και άλλα που με έκαναν να αναθεωρήσω πολλά πράγματα. Ωστόσο, με την αποχή αυτή, συνδυαστικά με τα υπόλοιπα, το σώμα μου και το μυαλό μου είχαν την ευκαιρία να κάνουν μια είδους ‘αναδιοργάνωση’ και, με αυτόν τον τρόπο, να έρθει ο οργανισμός μου πάλι σε επαφή με αυτό που είναι πιο φυσικό για αυτόν, τόσο σε ποιότητα όσο και σε ποσότητα. Πλέον, τα πιο ωραία ‘γλυκά’ του κόσμου είναι το μέλι, οι χουρμάδες, το χαρουπόμελο, τα σύκα—οι πιο απλές και φυσικές τροφές που μπορούν να ικανοποιήσουν την ανάγκη για γλυκύτητα.
2. Μαθαίνεις να ‘ακούς’ το σώμα σου καλύτερα
Ένας πιο φυσικός και φυσιολογικός τρόπος ζωής δεν έρχεται μέσα από τον αποκλεισμό ή τη δαιμονοποίηση τροφών, δίαιτες κλπ., αλλά νομίζω μέσα από την ανακάλυψη ενός γενικότερα πιο ‘φυσικού’ τρόπου να υπάρχει κανείς – ή, μάλλον, την επιστροφή και επαφή με ό,τι το σώμα μας ήδη γνωρίζει. Αυτό περιλαμβάνει το να αποκτάς μια λεπτή αίσθηση για το σώμα σου και τις ανάγκες του.
Κόβοντας τη ζάχαρη, έμαθα να ακούω πολύ παραπάνω τι χρειάζεται το σώμα μου, πότε και γιατί. Προηγουμένως, ήταν σαν να υπήρχε μια ‘σύγχυση’. Έτρωγα π.χ. γλυκά (αν και πάλι όχι τόσο συχνά) χωρίς να σκέφτομαι τι μπορεί να περιέχουν και αν το θέλω αυτό που μπορεί να περιέχουν. Έκοψα τη ζάχαρη σε μια περίοδο της ζωής μου που τα πράγματα που μπορούσα να φάω περιορίστηκαν σε ελάχιστα, οπότε όλο αυτό άλλαξε αναγκαστικά μεν, ωστόσο, εν τέλει οδήγησε και σε μια πολύ πιο καθαρή επαφή με το τι επιλέγω και τι όχι.
Φυσικά και δεν εννοώ ότι πρέπει κανείς να υπεραναλύει αυτό που τρώει ή να το σκέφτεται συνεχώς. Σίγουρα, όμως, το να συνειδητοποιείς πως ό,τι τρως γίνεται εσύ, είναι ένα επίπεδο όπου αντιλαμβάνεσαι ότι οι όποιες επιλογές κάνεις καθημερινά, διατροφικά ή όχι, έχουν τεράστια σημασία.
3. Βοηθά να έχεις διαύγεια
Τα παραπάνω συνέβαλλαν με τον τρόπο τους στο να οξυνθούν παραπάνω οι αισθήσεις μου και ο τρόπος που βιώνεται η γευστική εμπειρία. Όπως είναι γνωστό, υπάρχουν σίγουρα πέντε βασικές γεύσεις: το γλυκό, το ξινό, το αλμυρό, το πικρό και το ουμάμι. Έχει ενδιαφέρον ότι αυτή η ‘θεώρηση’ του κόσμου των γεύσεων τείνει να ανατραπεί, καθώς οι νεότερα δεδομένα δείχνουν ότι υπάρχουν τουλάχιστον 20 διαφορετικές γευστικές εμπειρίες, όπως είναι το λίπος, το μέταλλο, το ασβέστιο κλπ. Μάλιστα, αναφέρεται ότι όσον αφορά την αντίληψη των γεύσεων, είναι σαν να έχουμε όλοι συναισθησία και να μην το ξέρουμε.
Το γεγονός ότι είχα ανακτήσει μια φυσική ισορροπία στο πώς αντιλαμβάνομαι τις γεύσεις βοήθησε στο να ξεχωρίζω αυτό που τρώω στα ‘γευστικά μέρη’ του με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο σε σχέση με προηγουμένως, και έτσι να το απολαμβάνω περισσότερο. Αυτό συνέβη και με τις υπόλοιπες αισθήσεις μου, μεταξύ άλλων, εφόσον γενικά η προσοχή μου εξασκούνταν πλέον με άλλο τρόπο. Γενικότερα, είναι γνωστό ότι η ζάχαρη είναι εθιστική και οποιοσδήποτε εθισμός επιδρά τόσο στο σώμα όσο και στον εγκέφαλο, επηρεάζοντας τη διαύγεια.
4. Σωματικά και ψυχικά οφέλη
Κόβοντας τη ζάχαρη νιώθει κανείς να ‘ξεπρήζεται΄, βελτιώνεται η όψη του δέρματος (και ακόμη καλύτερα βεβαία συνδυαστικά με άλλους παράγοντες όπως κατανάλωση νερού, υγιεινών τροφών, καλού ύπνου κλπ.). Το ίδιο συμβαίνει και με τη διάθεση, η οποία σαφώς βελτιώνεται και αυτή, αφού τίποτα δεν είναι ασύνδετο ή ανεπηρέαστο το ένα με το άλλο στο όλον που είμαστε.
5. Χτίζεις εμπιστοσύνη και αυτοπεποίθηση
Το να μειώσεις τη ζάχαρη μάλλον στην αρχή να είναι και θέμα αυτοπειθαρχίας. Αν αυτή η αυτοπειθαρχία ωστόσο δεν ενισχύεται από κάποιους στέρεους και ξεκάθαρους λόγους για τους οποίους θέλεις να το κάνεις αυτό, και γίνεται με το ζόρι, επειδή έτσι ‘πρέπει’, τότε νιώθεται σαν να μην υπάρχει κάποιο νόημα και ίσως δεν οδηγεί και σε κάποιο αποτέλεσμα.
Κάθε τι που επιλέγεις με φυσικότητα και όχι εξαναγκάζοντας στην ουσία τον εαυτό σου (το πώς φτάνει κανείς ως εκεί είναι μια άλλη συζήτηση, για άλλο post, μάλλον), σε φέρνει πιο κοντά στην συνειδητοποίηση της ελευθερίας των επιλογών σου και των δυνατοτήτων σου.
Σιγά σιγά συνειδητοποιείς ότι μπορείς να εφαρμόσεις αυτή την προσέγγιση σε πολλά περισσότερα και πολύ ουσιαστικά πράγματα, πέρα από το γλυκό. Και πίστεψέ με, κάποτε ήμουν πολύ γλυκαντζού! Δεν είναι αδύνατο για κάποιον που αγαπά τα γλυκά να το πετύχει, αν είναι κάτι που επιθυμεί και έχει βρει τους δικούς του λόγους (και όχι των άλλων, των στερεοτύπων, της μόδας ή των social media κλπ.) για να το εξερευνήσει.
Σε λίγα λόγια: Καμιά δαιμονοποίηση δεν έχει νόημα, ούτε η δαιμονοποίηση της ζάχαρης. Η ουσία είναι να εκπαιδεύομαι, με την υποστήριξη ειδικών. Για παράδειγμα, στο να αναγνωρίζω τα συστατικά, αλλά και να κατανοώ ποια μοτίβα ή μηχανισμοί μπορεί να με μπλοκάρουν, καθώς και πώς μπορώ να ενισχύσω πιο υγιείς συνδέσεις με το σώμα μου, άρα και με τη διατροφή.
Όσο πιο υγείς και “φυσική” σχέση καλλιεργούμε με το σώμα μας και με εμάς συνολικά, τόσο αυτό αντανακλάται σε κάθε μας επιλογή. Έτσι, σταδιακά επιλέγω πιο συνειδητά τι τρώω και η «κατανάλωση με μέτρο» απλά προκύπτει, φυσικά, και χωρίς πίεση.
